Dzień Jeża. Mały kolczasty sąsiad, którego coraz rzadziej spotykamy

10 listopada, w poniedziałek, przypada Dzień Jeża – święto małego, niepozornego bohatera naszych ogrodów, parków i miejskich skwerów. Zwierzątka, które od milionów lat radziły sobie doskonale – aż trafiły na człowieka.

Jeże pojawiły się na Ziemi około 60 milionów lat temu. Są jednymi z pierwszych ssaków, które przetrwały wyginięcie dinozaurów. Dziś ich największym wrogiem jesteśmy niestety my – ludzie. Wystarczy jedno nieostrożne koszenie trawy, ognisko z liści czy pędzące auto, by zakończyć historię kolejnego jeża w naszym sąsiedztwie.

Jeśli nic się nie zmieni, nasze dzieci będą mogły oglądać jeża jedynie w książce albo grze komputerowej.

Jeż – gatunek, który znika po cichu

W Polsce żyją dwa gatunki: jeż zachodni i jeż wschodni. Oba są zagrożone wyginięciem. Giną po cichu – w parkach, ogrodach, na poboczach dróg. Ich siedliska znikają pod warstwą betonu, a chemia w ogrodach zabiera im pożywienie.

Od 2014 roku jeż jest objęty częściową ochroną gatunkową, ale prawo nie wystarczy. Potrzebna jest nasza codzienna uważność – bo większość dramatów tych zwierząt rozgrywa się tuż obok nas.

Dzień Jeża 2025 w Katowicach

W poniedziałek, 10 listopada 2025 roku, w Centrum Biurowym Plac Grunwaldzki w Katowicach odbędzie się wyjątkowe wydarzenie poświęcone tym niezwykłym zwierzętom.

W programie zaplanowano:

• wystawę fotografii Małgorzaty Czaja – opiekunki małych jeży z województwa śląskiego (działającej na podstawie zezwolenia RDOŚ w Katowicach),
• spotkanie edukacyjne z udziałem ekspertów i opiekunów przyrody,
• strefę edukacyjną dla dzieci.

Wystawę będzie można zwiedzać od godziny 14:00 do 18:00, a spotkanie z autorką zdjęć rozpocznie się o 15:00 w sali 501 (V piętro).
W rozmowie o ochronie jeży udział wezmą m.in.:

• Jacek Wąsiński – Leśne Pogotowie w Mikołowie,
• Mirosława Mierczyk-Sawicka – Regionalna Dyrektor Ochrony Środowiska w Katowicach,
• Przemysław Skrzypiec – Zastępca RDOŚ i Regionalny Konserwator Przyrody.

Udział w spotkaniu jest bezpłatny, ale obowiązuje wcześniejsza rejestracja.
Wprawdzie limit miejsc na spotkanie edukacyjne w trakcie Dnia Jeża został osiągnięty, ale organizatorzy zapraszają do zwiedzania wystawy, która będzie dostępna w godzinach 14:00–18:00 oraz do 19 listopada w holu budynku Centrum Biurowe Plac Grunwaldzki.

Organizatorem wydarzenia jest Małgorzata Czaja, a patronat objęła Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Katowicach wraz z Centrum Biurowym Plac Grunwaldzki.

Jak możemy pomóc?

Każdy z nas może włączyć się w ochronę jeży. Wystarczy kilka prostych działań:

• Nie sprzątajmy przesadnie ogrodów – sterta liści czy gałęzi to dla jeża dom i schronienie.
• Nie używajmy trutek i chemikaliów – jeż jest najlepszym naturalnym pogromcą ślimaków i owadów.
• Zanim rozpalimy ognisko, sprawdźmy, czy nikt tam nie śpi.
• Zbudujmy domek dla jeża – prosty, drewniany, z wejściem w kształcie litery „L”.
• Zwolnijmy na drogach, szczególnie wieczorem.
• Zgłaszajmy rannych jeży – do lekarza weterynarii lub ośrodka rehabilitacji dzikich zwierząt.

Ciekawostki o jeżach

Ciało jeża pokrywa około pięciu tysięcy kolców, które stanowią jego naturalną zbroję obronną. Pomimo niepozornego wyglądu, potrafi on przebiec kilka kilometrów w ciągu jednej nocy w poszukiwaniu pożywienia. Zimą zapada w głęboki sen, z którego budzi się dopiero w marcu, gdy temperatura zaczyna rosnąć. Wbrew powszechnemu mitowi sprzed dwóch tysięcy lat, jeże nie noszą jabłek na swoich grzbietach – to jedynie literacka fantazja. W ich codziennym menu królują ślimaki, dżdżownice, gąsienice, małe gryzonie oraz jaja ptaków.

Jeże w Katowicach – miejskie schronienia natury

Jeże wciąż można spotkać w Dolinie Potoku Kokociniec, w Parku Zadole i w Lesie Panewnickim.
Tam znajdują resztki spokojnych miejsc, gdzie mogą spać, żerować i wychowywać młode.
Dlatego tak ważne jest, by przy jesiennych porządkach zostawić kawałek natury w spokoju.

Mały gest, wielka zmiana

Dzień Jeża to nie tylko sympatyczne święto. To apel o empatię i uwagę wobec świata, który wciąż próbujemy podporządkować sobie.

Każdy zostawiony kopczyk liści, każda miseczka z wodą, każdy domek w ogrodzie to realna pomoc.
Niech w tym roku Dzień Jeża stanie się początkiem codziennej troski o najmniejszych mieszkańców naszych dzielnic.

opracowanie: Dorota Żywica / Kokociniec.pl
zdjęcia: pexels